Οι θερμίδες, τα λιπαρά, το αλάτι, οι πρωτεΐνες και οι υδατάνθρακες που περιέχει η βασιλόπιτα ανά 100 γραμμάρια. Γιατί είναι προτιμότερο να τρώμε μικρό κομμάτι.
The post Βασιλόπιτα τσουρέκι ή κέικ: Πόσες θερμίδες περιέχει και ποια να προτιμήσετε appeared first on Iatropedia.
Η βασιλόπιτα, το φλουρί, το σπάσιμο του ροδιού, το ποδαρικό, τα κάλαντα αποτελούν για πολλά νοικοκυριά πατροπαράδοτα έθιμα που τιμούνται κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες, ειδικά την Πρωτοχρονιά.
«Η αρχή και το τέλος, ως όρια στον κύκλο του χρόνου, στον κύκλο της ζωής αλλά και σε διαδικασίες κοινωνικές και οικονομικές, σημαίνονται με μια σειρά από πίστεις, δοξασίες και εθιμικά δρώμενα. Έτσι και η αρχή του έτους, η Πρωτοχρονιά, στην κορύφωση του Δωδεκαημέρου, διατηρεί την ιδιαίτερη σημασία που είχε παλιότερα, όταν η καλή χρονιά συνδεόταν με την καλή σοδειά και οι ανθρώπινες δραστηριότητες ήταν σε στενή αλληλεπίδραση με τη φύση» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η εθνολόγος και λαογράφος, προϊσταμένη Συλλογών, Έρευνας και Τεκμηρίωσης Λαϊκής Τέχνης του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, Παναγιώτα Ανδριανοπούλου.
Έπειτα, συνεχίζει: «Στα προχριστιανικά χρόνια κάθε Σεπτέμβριο (κάτι που έχει διατηρήσει ως τις μέρες μας η εβραϊκή θρησκεία), τώρα πλέον κάθε Ιανουάριο για τους χριστιανικούς πληθυσμούς, η Πρωτοχρονιά είναι ίσως η μέρα που συγκεντρώνει τις περισσότερες ευχές και ιεροπραξίες για ευ-ετηρία και καλοτυχιά: το ρόδι που -παλιότερα λειτουργημένο στην εκκλησία το πρωί της Πρωτοχρονιάς- σπάει ο νοικοκύρης στο κατώφλι του σπιτιού, και ο βολβός που κοσμεί τις εξώπορτες συμβολίζοντας την αναγεννητική δύναμη της γης, τα τυχερά παίγνια και το φλουρί της βασιλόπιτας, τα κάλαντα της παραμονής και το ποδαρικό ανήμερα: όλα καλούν την θεά τύχη σε κάθε σπιτικό», συμπληρώνει. 
Παλιότερα, τα κάλαντα λέγονταν το βράδυ της παραμονής και όχι πρωί όπως συνηθίζεται σήμερα. «Από την παραμονή κάλαντα με ευχές για καλοτυχιά ακούγονταν σε κάθε γωνιά της χώρας, αστική, ημι-αστική ή αγροτική. Παλιότερα από ομάδες ενηλίκων αποβραδίς, σταδιακά κυρίως από παιδιά, το πρωί της παραμονής, τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς ακολουθούσαν τους στιχουργικούς κανόνες και τη γλώσσα κάθε περιοχής, πριν επικρατήσει η μορφή των αστικών καλάντων «Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά», αναφέρει η Π. Ανδριανοπούλου στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. 
Βασική θέση στο εορταστικό τραπέζι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει η πίτα και το λεγόμενο «μάντεμα». Προσαρμοσμένη στις διατροφικές συνήθειες και τα υλικά κάθε τόπου, η πίτα ένωνε και ενώνει τους συνδαιτημόνες γύρω από το «μάντεμα» της καλοτυχιάς που φέρνει το κρυφό φλουρί. Στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία η παραδοσιακή βασιλόπιτα ήταν και είναι αλμυρή. Στο παρελθόν τα «μαντέματα» είχαν σχέση με την επαγγελματική δραστηριότητα της οικογένειας : μαλλί για τους κτηνοτρόφους και σπόρους από όσπρια ή κομματάκια άχυρο, για τους καλλιεργητές. Η βασιλόπιτα όπως έχει επικρατήσει σήμερα ως γλύκισμα, έχει μικρασιατικές καταβολές. Οι γλυκές γεύσεις που αφήνουν τα υλικά της πίτας και των γλυκισμάτων των ημερών, νοηματοδοτούν ένα γλυκό νέο έτος. 
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς σε αρκετά μέρη, όπως στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας, εξακολουθούν να τηρούνται ιδιαίτερα έθιμα. Τα περίφημα Ρογκάτσια αποτελούνται από ομάδες, ντυμένες με φουστανέλες και αρματωμένες με σπαθιά, οι οποίες με τη συνοδεία ζουρνάδων και νταουλιού περιδιαβαίνουν δρόμους, σπίτια και καταστήματα των πόλεων. Μοιράζοντας ευχές για καλοτυχία συγκεντρώνουν φιλέματα για κοινωφελείς σκοπούς.
Έτσι, αναβιώνει η αλλοτινή αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια της κοινότητας. Στο χωριό Παπαγιάννη στη Φλώρινα, ανήμερα το πρωί της Πρωτοχρονιάς, κάτοικοι με ζωόμορφες μεταμφιέσεις και κουδούνια τριγυρνούν στους δρόμους του χωριού συνοδεία χάλκινων οργάνων.
Υπό κανονικές συνθήκες, καταλήγουν σε μεγάλο χορό στην πλατεία, ξορκίζοντας με αυτόν τον τρόπο τις σκοτεινές δυνάμεις και τις απειλές της σοδειάς. Στην Καστοριά, την Κοζάνη και γενικότερα στη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία υπάρχουν παρόμοιας ερμηνείας εθιμικά δρώμενα. Στα Αρκουτσάρια στο χωριό Κλεισούρα, άνδρες φορούν μακεδονομαχικές φορεσιές και ζωόμορφες μάσκες. Στο Επταχώρι, οι Μπουμπαραίοι φέρουν κουδούνια και έχουν μορφές ζώων. Γνωστοί για τη…δράση τους είναι και η ποντιακής καταγωγής Μωμό(γ)εροι.
«Ας κλείσουμε με μια εικόνα από τη Θράκη» επισημαίνει η Π. Ανδριανοπούλου, και καταλήγει: «Ομάδες παιδιών κρατώντας γυμνά κλαδιά αγριοκυδωνιάς, σουρβιάς, στολισμένα με κουρελάκια και καραμελάκια καλωσορίζουν το χρόνο στους δρόμους ευχόμενα :
Σούρβα σούρβα, γιρό κουρμί
γιρό κουρμί, γιρό σταυρί
σαν ασήμι, σαν κρανιά
κι του χρόν’ ούλ’ γιροί,ούλ’ γιροί καλόκαρδοι.
Σούρβα σούρβα για χαρά
γιά σταφίδις, γιά παρά
γιά καρύδις, γιά μπαντέμια
γιά ένα ξυλουκέρατου».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
ΠΗΓΗ in.gr
Τα γλυκά αποτελούν κυρίως πηγή υδατανθράκων (λόγω ζάχαρης και αλευριού) και λιπαρών. Ωστόσο μεταξύ τους υπάρχουν πολλές διαφορές, αναλόγως με το είδος του λίπους και τα άλλα συστατικά που περιέχουν.
Την περίοδο των Χριστουγέννων θέλουμε να απολαύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τους γευστικούς πειρασμούς των ημερών. Μελομακάρονα, κουραμπιέδες και πάσης φύσεως γλυκά μας κάνουν να ξεφεύγουμε από το διατροφικό μας πρόγραμμα και εύκολα μπορούν να παρασύρουν. Ποια είναι τα πιο υγιεινά και ποια έχουν την μικρότερη θρεπτική αξία; Υπάρχει άραγε τρόπος να συγκρατηθούμε;
«Τα γλυκά αποτελούν κυρίως πηγή υδατανθράκων (λόγω ζάχαρης και αλευριού) και λιπαρών», λέει ο κλινικός διαιτολόγος-βιολόγος Χάρης Δημοσθενόπουλος, προϊστάμενος του Διαιτολογικού Τμήματος στο Λαϊκό Νοσοκομείο της Αθήνας. «Ωστόσο μεταξύ τους υπάρχουν πολλές διαφορές».
Παραδείγματος χάριν, κουραμπιέδες και μελομακάρονα έχουν παραπλήσια θερμιδική αξία. Η θρεπτική αξία τους, όμως, διαφέρει σημαντικά. Και αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα το οποίο ορισμένα από τα γλυκά που καταναλώνουμε στις γιορτές θεωρούνται σχετικά καλές επιλογές και άλλα ιδιαίτερα επιβαρυντικά.
Το πρώτο που πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψιν κατά τις επιλογές μας, είναι οι θερμίδες και τα λιπαρά που έχουν τα γλυκά. Όπως εξηγεί ο κ.Δημοσθενόπουλος, ένας κουραμπιές (βάρος 40 γραμμάρια) περιέχει κατά μέσον όρο 240 θερμίδες και 9,2 γραμμάρια λιπαρών. Αντίστοιχα, ένα μελομακάρονο (βάρος 35 γρ.) παρέχει 190 θερμίδες και 8 γρ. λιπαρά. Και μία δίπλα (βάρος 45 γρ,) παρέχει 170 θερμίδες και 4,5 γρ. λιπαρά.
Ωστόσο, τα μελομακάρονα (χωρίς επικάλυψη σοκολάτας) είναι μία καλή επιλογή διότι:
Αντιθέτως, οι κουραμπιέδες έχουν ως κύρια λιπαρή ουσία το φρέσκο βούτυρο. Οι, δε, δίπλες είναι τηγανητές, επομένως «κολυμπούν» στο λάδι.
Τα μελομακάρονα αποτελούνται επίσης από συστατικά (ελαιόλαδο, μέλι, καρύδια, κανέλα, πορτοκάλι) με μεγάλη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Επιπλέον, τα καρύδια είναι πλούσια σε φυτοστερόλες, χαλκό, μαγγάνιο, φωσφόρο και βιταμίνη Ε. Τέλος, τα μελομακάρονα παρέχουν και αρκετό κάλιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
Το μοναδικό μειονέκτημά τους είναι στην πραγματικότητα η μεγάλη ποσότητα ζάχαρης στο σιρόπι. Γι’ αυτό πρέπει να περιοριζόμαστε σε ένα ή το πολύ δύο την ημέρα, τονίζει ο κ. Δημοσθενόπουλος.
Αντιθέτως, οι κουραμπιέδες περιέχουν πολύ φρέσκο βούτυρο και ζάχαρη. Το μοναδικό υγιεινό συστατικό τους είναι τα αμύγδαλα, τα οποία παρέχουν κάποια θρεπτικά συστατικά, αν και σε μικρή ποσότητα.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα χριστουγεννιάτικα γλυκά, ο κ. Δημοσθενόπουλος αναφέρει ότι κατά μέσον όρο περιέχουν:
Επιπλέον, «τα γλυκά που βασίζονται στη σοκολάτα είναι ιδιαίτερα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, λόγω κρέμας και βουτύρου», λέει. «Γι’ αυτό τον λόγο καλό είναι να τρώει κανείς μικρό κομμάτι. Αν, όμως, επιλέξει σκέτη μαύρη σοκολάτα, ιδίως χωρίς ζάχαρη (με στέβια ή άλλο γλυκαντικό), μπορεί να την απολαύσει στην ίδια ποσότητα αλλά με λιγότερες «τύψεις». Θερμιδικά το όφελος δεν είναι μεγάλο, αλλά γλιτώνει από την επιβάρυνση που προκαλεί στον οργανισμό η ζάχαρη».
Όσον αφορά την βασιλόπιτα «κατά κανόνα είναι πολύ πλούσια σε θερμίδες, ζάχαρη και λιπαρά και δεν αποτελεί καλή επιλογή, ιδίως για τα άτομα με προβλήματα υγείας όπως ο σακχαρώδης διαβήτης», προσθέτει.
Τι να κάνετε
Τι πρέπει επομένως να κάνετε για να απολαύσετε τα γλυκά χωρίς να επιβαρύνετε το σωματικό βάρος σας; «Αφ’ ενός να περιορίζεστε σε ένα κομμάτι ή το πολύ δύο (αρκεί να είναι μικρά). Αφ’ ετέρου, εάν θέλετε να φάτε γλυκά στο γιορτινό τραπέζι, περιορίστε τους άλλους υδατάνθρακες», συνιστά ο ειδικός.
Με άλλα λόγια, πρέπει να αποφύγουμε το ψωμί και να περιορίσουμε στο ελάχιστο τις πατάτες, το ρύζι ή/και η γέμιση με ρύζι της γαλοπούλας ή του κοτόπουλου. Τέλος, πρέπει να αποφύγουμε τα πιο πλούσια σε λίπη φαγητά (π.χ. φαγητά με κρέμα γάλακτος, κρέπες τυριών, σαλάτες με ντρέσινγκ).
