Περισσότερο από το 14% των ενηλίκων σε όλο τον κόσμο (ή 749 εκατομμύρια άνθρωποι) πάσχουν από βουητό στα αυτιά, το οποίο τους κάνει να ακούνε συνεχώς ήχο που δεν παράγεται από εξωτερική πηγή, αναφέρει διεθνής ομάδα επιστημόνων.

Από τους ασθενείς αυτούς, σχεδόν ο ένας στους έξι έχει σοβαρή μορφή της διαταραχής, με επιπτώσεις στην ψυχική, συναισθηματική και κοινωνική υγεία του. Ωστόσο η συντριπτική πλειονότητα των πασχόντων δεν έχουν διαγνωστεί ποτέ.

Το βουητό στα αυτιά (ή πιο σωστά εμβοές των ώτων) θεωρείται σύμπτωμα υποκείμενης νευρολογικής διαταραχής. Εκδηλώνεται με βουητό, θρόισμα, κουδούνισμα ή «σφύριγμα» που ακούει ο ασθενής, μολονότι δεν υπάρχει κάποια πηγή που να παράγει τον ενοχλητικό ήχο.

Έως στιγμής δεν υπάρχουν εγκεκριμένα φάρμακα για τη θεραπεία του. Ωστόσο μερικές θεραπευτικές προσεγγίσεις βοηθούν τους πάσχοντες να το διαχειριστούν, με ποικίλη αποτελεσματικότητα.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές από την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Σουηδία, τη Βρετανία και τη Γερμανία, η ακριβής επίπτωση του βουητού στα αυτιά παρέμενε άγνωστη έως πρότινος. Επιπλέον, δεν ήταν γνωστοί ποιοι ασθενείς εκδηλώνουν το πιο έντονο βουητό στα αυτιά.

Πολύ συχνό πρόβλημα

Γι’ αυτό τον λόγο, έκαναν εκτεταμένη ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας που αφορά την παγκόσμια επίπτωση και συχνότητα του βουητού, τις διάφορες μορφές του και τα ποσοστά διαγνώσεως.

Συνολικά ενέταξαν στην ανάλυσή τους 95 προγενέστερες μελέτες, οι οποίες διεξήχθησαν μεταξύ 1972 και 2021.

Τα δεδομένα έδειξαν ότι το βουητό στα αυτιά είναι πολύ συχνό πρόβλημα ανεξαρτήτως ηλικίας. Προσβάλλει το 14,4% των ενηλίκων παγκοσμίως, με τα αντίστοιχα ποσοστά να είναι 14,1% στους άνδρες και 13,1% στις γυναίκες.

Μεταξύ των παιδιών και των εφήβων, το ποσοστό των πασχόντων ανέρχεται σε 13,6%. Στη συνέχεια, τα περιστατικά αυξάνονται κατ’ αναλογίαν με την ηλικία. Αρχίζουν από το 9,7% στις ηλικίες 18-44 ετών, φθάνουν στο 13,7% στις ηλικίες 45-64 ετών  και υπερβαίνουν το 23% μετά τα 65 έτη.

Σημαντική διαφορά υπάρχει και μεταξύ των ηπείρων. Τα λιγότερα κρούσματα (5,2% του ενήλικου πληθυσμού) εντοπίζονται στην Αφρική και τα περισσότερα στη Νότιο Αμερική (21,9% των ενηλίκων). Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική πάσχει το περίπου 14% των ενηλίκων.

Το σοβαρό και το χρόνιο

Το σοβαρό βουητό στα αυτιά επίσης είναι αρκετά συχνό. Σχετίζεται με την απώλεια της ακοής και προσβάλλει το 2,3% των ενηλίκων και το 2,7% των παιδιών και των εφήβων.

Ωστόσο πολύ συχνότερο είναι το χρόνιο βουητό, που προσβάλλει το 9,8% των ενηλίκων. Παρ’ όλα αυτά, μόνο το 3,4% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού έχει διαγνωστεί επισήμως με βουητό στα αυτιά. Οι υπόλοιποι ασθενείς δεν έχουν απευθυνθεί ποτέ στον γιατρό για το πρόβλημα με την ακοή τους.

«Υπολογίσαμε ότι περίπου ένας στους επτά ενήλικες υποφέρει από εμβοές των ώτων και το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού από σοβαρές εμβοές», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Carlotta Micaela Jarach, από το Ινστιτούτο Φαρμακολογικής Έρευνας Μάριο Νέγκρι, στο Μιλάνο. «Τα ποσοστά αυτά είναι τεράστια και έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των πασχόντων. Πόσο μάλλον που συχνά το βουητό στα αυτιά συνοδεύεται από άλλα προβλήματα, όπως οι ημικρανίες, η απώλεια της ακοής και ο πόνος στην πλάτη».

Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Neurology. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα επιταχύνουν τις έρευνες για κάποια θεραπεία, δεδομένης της συχνότητας του προβλήματος.

Φωτογραφίες: iStock

Τελειωμό δεν έχουν οι δυσάρεστες εκπλήξεις που μας επιφυλάσσει ο νέος κορωνοϊός. Σαν να μην έφταναν όλες οι άλλες συνέπειές του, νέα δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να πλήξει και την ακοή, προκαλώντας ένα σύμπτωμα που συχνά διαταράσσει σημαντικά τη καθημερινή ζωή των ασθενών.

Το σύμπτωμα αυτό είναι ένα συνεχές κουδούνισμα στο ένα ή και στα δύο αυτιά, που διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα έως αρκετά λεπτά κάθε φορά. Οι πάσχοντες θέλουν πολύ να σταματήσει, αλλά αυτό επιμένει. Και είναι τόσο εκνευριστικό, ώστε δεν αφήνει καμία πλευρά της ζωής ανεπηρέαστη.

Το κουδούνισμα αυτό είναι το βουητό στα αυτιά (ή εμβοές των ώτων). Ως φαίνεται αποτελεί μία από τις πιθανές μακροχρόνιες συνέπειες της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός.

Όπως εξηγεί η Dr. Sarah Sydlowski, διευθύντρια του Προγράμματος Εμφυτευμάτων Ακοής στην Cleveland Clinic του Οχάιο, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα προβλήματα ακοής μπορεί να αποτελέσουν νέα συνέπεια ή να επιδεινωθούν εξαιτίας της Covid-19. Το βουητό στ’ αυτιά, όμως, είναι το συχνότερο.

«Το βουητό στα αυτιά συνήθως περιγράφει ένα κουδούνισμα που ακούν οι ασθενείς, ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει», λέει. «Μπορεί όμως να είναι και άλλοι ήχοι. Μερικοί ασθενείς, λ.χ., έχουν μουσικές εμβοές: ακούνε το ίδιο τραγούδι ξανά και ξανά. Άλλοι μπορεί να ακούνε έναν βρυχηθμό, ένα βούισμα, ακόμα και τον ήχο που κάνουν τα μεγάλα κύματα όταν χτυπάνε στην ακτή. Οι ήχοι αυτοί δεν παράγονται από εξωτερικές πηγές, αλλά συνήθως από κάποια βλάβη μέσα στο αυτί».

Ο ρόλος του κοχλία

Η επιστημονική κοινότητα δεν κατανοεί ακόμα πλήρως την παθοφυσιολογία των εμβοών. Ωστόσο έχει διαπιστωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις η βλάβη που τις προκαλεί εντοπίζεται στον κοχλία του αυτιού.

Διαβάστε ακόμα: Ο κορωνοϊός επιδεινώνει το «κουδούνισμα» στα αυτιά

Ο κοχλίας είναι μία σειρά σωληνίσκων, γεμάτων με αναρίθμητα μικροσκοπικά, αισθητήρια κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά λέγονται τριχωτά κύτταρα και μοιάζουν με μικροσκοπικές τρίχες. Ο ρόλος τους είναι να προωθούν τα ακουστικά μηνύματα προς τον εγκέφαλο.

Όταν τα τριχωτά κύτταρα υποστούν βλάβη, ο κοχλίας δεν μπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά και η ακοή διαταράσσεται. Ωστόσο «ο κοχλίας εξακολουθεί να προσπαθεί να λειτουργήσει, ώστε να διατηρήσει την ακοή. Στην προσπάθεια αυτή μπορεί να  παράγει ήχους για να αντικαταστήσει αυτούς που θα έπρεπε να ακούει ο ασθενής. Και έτσι μπορεί να αναπτύσσεται το βουητό», λέει η Dr. Sydlowski.

Διαβάστε ακόμα Κορωνοϊός: Αν έχετε πρόβλημα ακοής, δεν είστε μόνοι – Τι παθαίνουν πολλοί μετά την COVID-19

Οι βλάβες στον κοχλία μπορεί να προκληθούν από διάφορα αίτια. Μπορεί π.χ. να αναπτυχθούν έπειτα από την επαναλαμβανόμενη έκθεση σε πολύ δυνατό θόρυβο. Μπορεί επίσης να οφείλονται σε κάποια λοίμωξη (π.χ. μηνιγγίτιδα), σε κάποιον ακουστικό όγκο, ακόμα και στην ηλικία.

Πολύ σημαντικό ρόλο μπορεί να παίζει και η μείωση της κυκλοφορίας του αίματος για οποιονδήποτε λόγο. «Ο κοχλίας και τα αισθητήρια, τριχωτά κύτταρα απαιτούν πλούσια παροχή αίματος για να λειτουργούν σωστά», τονίζει η ειδικός. «Χωρίς αυτήν, υφίστανται βλάβες».

Πρακτικά αυτό σημαίνει, λ.χ., πως οι ασθενείς με καρδιοπάθεια ή διαβήτη μπορεί να έχουν ταυτοχρόνως βαρηκοΐα και βουητό στ’ αυτιά, εξαιτίας κακής κυκλοφορίας του αίματος.

Ο κορωνοϊός και η Covid-19

Οι πρώτες αναφορές για τα ακοολογικά προβλήματα που προκαλούσε ο νέος κορωνοϊός, άρχισαν να αναδύονται νωρίς στην πανδημία. Χρειάσθηκε όμως να περάσουν πολλοί μήνες έως ότου επιβεβαιωθούν.

Πριν από λίγες εβδομάδες, η Αμερικανική Ακαδημία Ακοολογίας και άλλοι οργανισμοί εξέδωσαν οδηγίες για το θέμα. Σε αυτές ανέφεραν ότι τα ακοολογικά προβλήματα, μεταξύ των οποίων το βουητό, αποτελούν πιθανές συνέπειες της Covid-19.  Οι οργανισμοί αυτοί τόνισαν πως, βάσει των ευρημάτων μελέτης του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, υπολογίζεται ότι:

• Το 7,6% των ασθενών με Covid-19 παρουσιάζουν απώλεια της ακοής
• Το 14,8% παρουσιάζουν βουητό στα αυτιά
• Το 7,2% παρουσιάζουν ιλίγγους

Πιο πρόσφατα ακόμα, η Βρετανική Εταιρεία Εμβοών (BTA) ανακοίνωσε ότι μεταξύ Μαΐου και Δεκεμβρίου 2020 κατέγραψε:

• Αύξηση κατά 256% στις βιντεοκλήσεις από ασθενείς σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019
• Αύξηση κατά 16% στις κλήσεις στη γραμμή βοήθειας που διατηρεί

Επιπλέον, τον Φεβρουάριο του 2021 κατέγραψε αύξηση κατά 83% στις αναζητήσεις στο Google για τις αιτίες που έχει το βουητό στα αυτιά (tinnitus causes). Κατέγραψε επίσης αύξηση κατά 50% στις αναζητήσεις γενικά για το βουητό στα αυτιά (tinnitus).

Το βουητό στα αυτιά, το κουδούνισμα, το σφύριγμα (εμβοές) είναι ήχοι που ακούνε οι πάσχοντες, χωρίς να υπάρχει κάποια εξωτερική πηγή που να τους παράγει. Υπολογίζεται ότι το 17% του γενικού πληθυσμού εμφανίζουν εμβοές, αλλά το ποσοστό αυξάνεται με την ηλικία. Έτσι, στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, υπερβαίνει το 30%.

Οι εμβοές αποτελούν μια πολύ συνήθη ωτολογική διαταραχή. Εντούτοις «είναι ένα φαινόμενο ελάχιστα κατανοητό, για το οποίο υπάρχουν περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές», λέει ο ειδικός παθολόγος Ηλίας Μούτσιος,MD, διευθυντής Παθολογικής Κλινικής στο Metropolitan Hospital.

Το βουητό στα αυτιά έχει δύο τύπους. Ο πρώτος είναι οι υποκειμενικές εμβοές και ο δεύτερος οι αντικειμενικές. Οι υποκειμενικές εμβοές είναι ήχοι που μπορεί να ακουστούν μόνο από τον ασθενή. Είναι ο πιο συχνός τύπος του βουητού. Συνήθως σχετίζονται με προβλήματα που επηρεάζουν το σύστημα της ακοής.

Οι αντικειμενικές εμβοές είναι ήχοι που μπορούν να ακουστούν από τον ασθενή αλλά και τον ιατρό, όταν αυτός τοποθετεί το στηθοσκόπιο κοντά στο αυτί του ασθενούς. Αυτό το είδος είναι λιγότερο συχνό. Συνήθως προκαλείται από ένα φυσικό πρόβλημα που παράγει ήχο μέσα ή κοντά στο αυτί.

Οι πιθανές αιτίες

Πού μπορεί όμως να οφείλεται το βουητό στα αυτιά; Οι πιθανές αιτίες είναι οι εξής, κατά τον κ. Μούτσιο:

• Η έκθεση σε πολύ δυνατούς ήχους
• Οι φλεγμονές του αυτιού (ωτίτιδα)
• Οι τραυματισμοί του αυτιού ή και της γύρω περιοχής
• Προβλήματα στον λαβύρινθο του αυτιού
• Η αρτηριακή υπέρταση
• Το στρες

Για να εξακριβωθεί ποια είναι η αιτία σε κάθε ασθενή, απαιτείται αξιολόγηση και γνωμάτευση από ειδικό γιατρό. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις, δεν ανευρίσκεται κάποια αιτία και το βουητό στα αυτιά θεωρείται ιδιοπαθές (δηλαδή αγνώστου αιτιολογίας).

Οι συνέπειες

Το βουητό στα αυτιά έχει σοβαρές συνέπειες στη ζωή των πασχόντων, καθώς ταράζει την καθημερινότητά τους και επηρεάζει δυσμενώς την ψυχική κατάστασή τους. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:

• Έντονη δυσφορία
• Κατάθλιψη
• Συχνές εναλλαγές της ψυχικής διάθεσης
• Ένταση και ευερεθιστότητα
• Μειωμένη συγκέντρωση
• Προβλήματα ύπνου

Η αντιμετώπιση

Δυστυχώς, δεν είναι γνωστός ο ακριβής παθοφυσιολογικός μηχανισμός που προκαλεί τις ιδιοπαθείς εμβοές (αγνώστου αιτιολογίας βουητό στα αυτιά). Η έλλειψη αυτή περιορίζει τη δυνατότητα για αποτελεσματική θεραπεία του προβλήματος.

«Κατά καιρούς έχουν εφαρμοσθεί διάφορες θεραπευτικές μέθοδοι στους ασθενείς με εμβοές, όπως χορήγηση διαφόρων φαρμάκων και δραστικών ουσιών, θεραπεία επανεκπαιδεύσεως των εμβοών, ηχοκάλυψη των εμβοών, θεραπεία βιοανάδρασης, ενδοτυμπανικές εγχύσεις και διάφορες θεραπείες με ειδικές συσκευές», λέει ο κ. Μούτσιος. «Εντούτοις, μια αναδρομή στη βιβλιογραφία αποδεικνύει ότι για τις περισσότερες από αυτές τις μεθόδου τα αποτελέσματα είναι αμφιλεγόμενα».

Οι άνθρωποι που βασανίζονται από επίμονο «βουητό» ή «κουδούνισμα» στα αυτιά τους, ξέρουν καλά πόσο δύσκολη είναι η ζωή μαζί του. Τώρα, μια νέα υποδηλώνει ότι ο κορωνοϊός Covid-19, μπορεί να επιδεινώνει τις εμβοές των ώτων, όπως είναι η επιστημονική ονομασία του. Δεν αποκλείεται επίσης να τις προκαλεί κιόλας σε μερικούς ασθενείς.

Και σαν να μην έφταναν αυτά, πολλοί πάσχοντες από εμβοές ταλαιπωρούνται και από τις αλλαγές που έχει προκαλέσει η πανδημία στον τρόπο ζωής μας.

Διαβάστε ακόμα Κορωνοϊός: Μπορεί να προκαλεί και μόνιμη απώλεια ακοής

Εμβοές: Τι είναι το «κουδούνισμα» στα αυτιά – Αίτια και αντιμετώπιση

Τι είναι οι εμβοές

Οι εμβοές των αυτιών είναι η αίσθηση ότι ο πάσχων ακούει συνεχώς κάποιον θόρυβο (λ.χ. βουητό ή κουδούνισμα) στα αυτιά και στο κεφάλι του. Ωστόσο εξωτερικός θόρυβος δεν υπάρχει.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες που πραγματοποίησαν τη νέα μελέτη, το «κουδούνισμα» στα αυτιά είναι μία πολύ συχνή χρόνια διαταραχή. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει το 12-30% των ενηλίκων.

Αν και μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες, είναι πιο συχνό στους ηλικιωμένους. Οι ηλικιωμένοι αποτελούν επίσης την ηλικιακή ομάδα υψηλότερου κινδύνου για σοβαρή μορφή της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός.

Οι εμβοές έχουν πολύπλοκη συσχέτιση με την συναισθηματική επιβάρυνση. Μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν το ένα το άλλο. Οι εμβοές σχετίζονται επίσης με την  μειωμένη συναισθηματική ευεξία, την κατάθλιψη και τις αγχώδεις διαταραχές.

Πως θα μπορούσε να επιδράσει ο κορωνοϊός

Οι ερευνητές σκέφτηκαν ότι ο νέος κορωνοϊός θα μπορούσε να επιβαρύνει τους πάσχοντες, λόγω της συναισθηματικής επιβάρυνσης που επιφέρει. Θέλησαν επίσης να εξετάσουν αν ο κορωνοϊός τούς επιβαρύνει και έμμεσα, μέσω των περιορισμών και των δυσκολιών στην καθημερινότητα.

Έτσι, εξέτασαν 3.103 ασθενείς με εμβοές των αυτιών, από 48 χώρες του κόσμου. Οι περισσότεροι προέρχονταν από ΗΠΑ και Ευρώπη. Το 8% από αυτούς είχαν νοσήσει εξαιτίας του νέου κορωνοϊού, ενώ άλλο ένα 8% είχαν ύποπτα συμπτώματα.

Από τους ασθενείς με εμβοές που νόσησαν εξαιτίας του νέου ιού, το 40% ανέφεραν ότι το «κουδούνισμα» που άκουγαν επιδεινώθηκε. Απ’ όσους είχαν ύποπτα συμπτώματα, πολλοί ανέφεραν επιδείνωση των εμβοών τους. Την επιδείνωση αυτή απέδωσα στο άγχος τους, μήπως έχουν κολλήσει τον επικίνδυνο ιό.

Επιπλέον, μικρός αριθμός ασθενών (συνολικώς επτά) είπαν ότι ανέπτυξαν το «κουδούνισμα» μετά την εκδήλωση της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός.

Πιο ενοχλητικές εμβοές

Πολλοί συμμετέχοντες ανέφεραν επίσης πως οι εμβοές τους έχουν γίνει πιο ενοχλητικές από τότε που άρχισε η πανδημία. Η επιδείνωση ήταν πιο εμφανής σε όσους είχαν «πολύ» και «πάρα πολύ» ενοχλητικές εμβοές. Μετά την πανδημία:

• «Πολύ ενοχλητικό» «κουδούνισμα» στα αυτιά δήλωσε πως έχει το 24% των ερωτηθέντων (έναντι 17% πριν από την πανδημία)
• «Πάρα πολύ» ενοχλητικό «κουδούνισμα» στα αυτιά δήλωσε πως έχει το 13% των ερωτηθέντων (έναντι 7% πριν από την πανδημία)

Επιπλέον, το 25% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι τα μέτρα κοινωνικής απόστασης έχουν επιδεινώσει τις εμβοές τους. Το πρόβλημα αυτό γινόταν ακόμα εντονότερο, όταν χρειαζόταν να μπουν σε καραντίνα.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι «εσωτερικοί και εξωτερικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τις εμβοές», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr Eldre Beukes, από το Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin στο Κέιμπριτζ. «Στους εσωτερικούς παράγοντες συμπεριλαμβάνονται το εντεινόμενο άγχος και τα συναισθήματα μοναξιάς. Στους εξωτερικούς, η διαταραχή της καθημερινής ρουτίνας».

Και συνέχισε: «Καθώς εξαπλώνεται το δεύτερο κύμα της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός, πρέπει να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη πρόσβαση των πασχόντων στους γιατρούς. Κυρίως όταν παρουσιάζουν επιδείνωση της κατάστασής τους ή τις πρωτοεμφανίζουν όταν εκδηλώσουν τη λοίμωξη Covid-19».

Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Frontiers in Public Health.