Πόλεμος, πληθωρισμός, λαϊκισμός στην Ευρώπη
Ο λαϊκισμός θα είναι τελικά ο μεγάλος κερδισμένος στην Ευρώπη, η οποία απειλείται από εστίες πολιτικής αστάθειας καθώς ο πληθωρισμός προκαλεί προβλήματα στις οικονομίες. Η κατάρρευση της κυβέρνησης Ντράγκι και οι επερχόμενες εκλογές στην Ιταλία με τους λαϊκιστές πολιτικούς να επικρατούν στον ιταλικό πολιτικό κόσμο είναι μια ένδειξη. Και στη Γαλλία ο λαϊκισμός αυξάνεται, με τον Μακρόν να είναι διαρκώς υπό πίεση.
Η Ευρώπη υφίσταται τη μεγαλύτερη πίεση μεταξύ των Δυτικών δημοκρατιών από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η συμμετοχή της στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας πυροδότησε μια άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση στον ευρωπαϊκό χώρο και οδήγησε σε αλματώδη αύξηση του πληθωρισμού, ενώ η μεγάλη γερμανική βιομηχανία απειλείται από έλλειψη ενέργειας.
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις περιόρισαν τα δάνειά τους καθώς φοβούνται μείωση των πωλήσεών τους τούς επόμενους μήνες και η ευρωπαϊκή οικονομία απειλείται από στασιμοπληθωρισμό. Οι κυβερνήσεις καλύπτουν όσο μπορούν τις απώλειες εισοδήματος των ευρωπαϊκών νοικοκυριών, αλλά οι ενισχύσεις είναι συγκρατημένες για να μην ξεφύγουν τα ελλείμματά τους.
Οι ευρωπαϊκοί κρατικοί μηχανισμοί και, πρωτίστως, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών δεν διαθέτουν τα αντανακλαστικά που απαιτούνται για τις νέες οικονομικές συνθήκες που δημιουργεί ο πληθωρισμός. Εχουν όλοι συνηθίσει να βιώνουν συνθήκες χαμηλού πληθωρισμού και οικονομικής ανάπτυξης και οι νέες συνθήκες τούς ξεπερνούν. Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που αύξησε τα επιτόκια την περασμένη Πέμπτη κατά 0,50%, το έκανε με μεγάλη καθυστέρηση. Είναι δεδομένο ότι σύντομα θα προχωρήσει σε νέα αύξηση εφόσον ο πληθωρισμός δεν τιθασεύεται.
Η αύξηση των επιτοκίων αυξάνει τα κόστη των επιχειρήσεων και αυτό προκαλεί πολλά προβλήματα. Κάποιες ανεβάζουν τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών τους ενισχύοντας τον πληθωρισμό, οι περισσότερες προχωρούν σε περικοπές κόστους μέσω απολύσεων και αυτό δημιουργεί ανεργία. Πολλές από τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να πτωχεύσουν μη μπορώντας να εξυπηρετήσουν τις δόσεις των δανείων τους με τα αυξανόμενα επιτόκια.
Πολύ επικίνδυνη είναι η αύξηση των επιτοκίων και για τους ευρωπαϊκούς προϋπολογισμούς. Η εξυπηρέτηση των χρεών των ευρωπαϊκών χωρών θα κοστίζει περισσότερο, και αυτό μπορεί να δημιουργήσει μια μεγάλη κρίση κρατικού χρέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερα αυξημένες είναι οι ανησυχίες για την υπερχρεωμένη Ιταλία, η οποία, ούτως ή άλλως, λόγω χρέους συνιστά εδώ και δεκαετίες μια εστία ανησυχίας για την Ευρώπη.
Η επίσης υπερχρεωμένη Ελλάδα είναι, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, σε καλύτερη θέση. Παρόλο που το χρέος της είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό της Ιταλίας ως ποσοστό του ΑΕΠ της, είναι αφενός μικρό ποσό για το σύνολο της Ε.Ε. και κυρίως, μετά τις ρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν τα τελευταία χρόνια μέσω μνημονίων, είναι μακροχρόνιο και δεσμευμένο σε πολύ χαμηλά επιτόκια.
Προς το παρόν η Ελλάδα δεν διατρέχει άμεσο κίνδυνο όπως η Ιταλία, και αυτό φάνηκε από τις αθρόες πωλήσεις ιταλικών ομολόγων και μετοχών τις τελευταίες ημέρες. Η παραίτηση Ντράγκι, σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων που ανακοίνωσε η ΕΚΤ και με τις αλλαγές που αποφάσισε σχετικά με τη διαχείριση των ευρωπαϊκών ομολόγων, οδήγησε σε μαζικές πωλήσεις ιταλικών τίτλων στις αγορές.
Σύμφωνα με αρκετούς πολιτικούς αναλυτές, καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν θα μείνει αλώβητη από τη δυσφορία που προκαλούν ο πληθωρισμός και οι επιπτώσεις του στους Ευρωπαίους ψηφοφόρους. Και καθώς η Ευρώπη συνολικά αντιμετωπίζει έλλειψη ισχυρών πολιτικών προσωπικοτήτων, ο λαϊκισμός εμφανίζεται ως πόλος έλξης των ψηφοφόρων. Οι λαϊκιστές ηγέτες αφενός υπόσχονται καλύτερες ημέρες χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να τις προσφέρουν και αφετέρου εκμεταλλεύονται τις οικονομικές δυσκολίες για να κατακεραυνώνουν διαρκώς τις κυβερνήσεις, κατηγορώντας τις ότι εκείνες φταίνε για την κατάσταση και όχι η διεθνής συγκυρία.
Οι διεθνείς πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι κύματα δυσαρέσκειας λόγω πληθωρισμού θα εκδηλώνονται από εδώ και πέρα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και αυτό θα δημιουργεί εστίες πολιτικής αστάθειας.
Δεν είναι τυχαίο ότι υπό αυτές τις συνθήκες οι ευρωπαϊκές ηγεσίες -και οι Αμερικανοί- δεν θέλουν να ακούνε καν για πρόωρες εκλογές στην Ελλάδα, φοβούμενοι ότι θα δημιουργηθεί μια νέα εστία πολιτικής αστάθειας. Και καθόλου δεν αποκλείεται αυτό, δεδομένης της απλής αναλογικής η οποία θα οδηγήσει αναγκαστικά σε δεύτερες εκλογές και στο ενδεχόμενο να απαιτηθούν συνεργασίες μεταξύ κομμάτων για να διαμορφωθεί κυβερνητική πλειοψηφία.
Δεδομένης της πόλωσης που επικρατεί πάντα στην ελληνική πολιτική σκηνή, οι κυβερνήσεις συνεργασίας στην Ελλάδα είναι, όποτε δημιουργούνται, και αδύναμες και ασταθείς και φυσικά δεν προωθούν ποτέ μεταρρυθμίσεις αναγκαίες για την οικονομία.
Η προοπτική αυτή είναι που τρομάζει τους ξένους ηγέτες και δεν θέλουν να γίνουν πρόωρες εκλογές. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι εξελίξεις στην Ιταλία επιδεινώνουν σημαντικά το πρόβλημα των αδύναμων πολιτικών προσωπικοτήτων που έχει η Ευρώπη αφού ο αποχωρών Μάριο Ντράγκι ήταν η ισχυρότερη πολιτική προσωπικότητα της Ευρώπης.
Οσον αφορά την κριτική των λαϊκιστών για τη συμμετοχή της Ευρώπης στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η βάση της είναι ασφαλώς λανθασμένη. Η Ευρώπη δεν μπορούσε να μείνει αμέτοχη στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ούτε απαθής μπροστά στην επιθετικότητα του Πούτιν. Αφενός όλα αυτά συμβαίνουν στο έδαφός της και αφετέρου είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με τις δικτατορικές πρακτικές του Ρώσου προέδρου.
Το λάθος της Ευρώπης, λοιπόν, δεν είναι ότι συμμετείχε στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά ότι δεν συμμετείχε στις αποφάσεις για το πώς θα αντιμετωπιστεί η ρωσική επιθετικότητα. Ακολούθησε τις εντολές των ΗΠΑ χωρίς να προβλέψει ότι κινδυνεύει -σε αντίθεση με τις αυτάρκεις ενεργειακά ΗΠΑ- από την ενεργειακή κρίση που αντιμετωπίζει σήμερα.
Εκ των υστέρων -αν και από την αρχή ήταν δεδομένο τι θα συμβεί- προκύπτει ότι η Ευρώπη έπρεπε να εξετάσει με μεγάλη προσοχή την κατάσταση και να διαμορφώσει μια άλλη αντιμετώπιση της Ρωσίας από αυτή που επέβαλαν οι ΗΠΑ. Και δεν το έκανε λόγω απουσίας ισχυρών πολιτικών προσωπικοτήτων.
ΠΗΓΗ NEWMONEY
